Το ελαιόλαδο είναι το φάρμακο του μέλλοντος;

Στις μέρες μας πολλοί καταναλωτές δίνουν μεγάλη προσοχή στα τρόφιμα που αγοράζουν γιατί οι επιπτώσεις τους στην υγεία μπορεί να είναι είτε ευεργετικές είτε επιζήμιες. 
Και όπως απαιτούν οι καιροί, κάθε πληροφόρηση σχετικά με τις ιδιότητες των τροφίμων πρέπει να συνοδεύεται από τις αντίστοιχες επιστημονικές έρευνες. Το ελαιόλαδο  δεν έχει σταματήσει να μας εκπλήσσει αφού όλο και περισσότερες ευεργετικές για την υγεία ιδιότητες ανακαλύπτονται.
 Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Αθηνών, το να θεωρηθεί το ελαιόλαδο ως «φάρμακο του μέλλοντος» δεν είναι υπερβολή.
 Ο επίκουρος καθηγητής Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών Προϊόντων στο Φαρμακευτικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Προκόπης Μαγιάτης μαζί με τη συνεργάτιδά του Ελένη Μέλλιου, πραγματοποίησαν έρευνα σε 150 δείγματα ελαιόλαδου από διάφορες περιοχές της Ελλάδας
αλλά και...από την Καλιφόρνια των Η.Π.Α.
 Βασιζόμενοι στις αναφορές για τις φαρμακευτικές δράσεις του λαδιού (αγουρέλαιο) στην αρχαία Ελλάδα από τον Διοσκουρίδη, απέδειξαν ότι το ελαιόλαδο διαθέτει και αντιοξειδωτικές, νευροπροστατευτικές και καρδιοπροστατευτικές ιδιότητες. Αυτό οφείλεται στην ουσία ελαιοκανθάλη, η οποία έχει αρκετά ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση, όπως και τα φάρμακα, και στην ουσία ελαιασίνη, που είναι η πιο ισχυρή αντιοξειδωτική ουσία του ελαιόλαδου.
 Κατέληξαν, επίσης, ότι η ποσότητα των αντιφλεγμονωδών ουσιών στο λάδι της κορωνέικης ελιάς είναι αρκετά υψηλή, αλλά και ότι η ποσότητα των ουσιών αυτών στο λάδι του δήμου Μεσσήνης είναι πολύ υψηλότερη και από τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Αυτό, κατά τον κ. Μαγιάτη, οφείλεται σε πολλούς και σύνθετους λόγους, όπως στις κλιματολογικές
συνθήκες, στα εδαφολογικά στοιχεία και στη φροντίδα των καλλιεργητών.
 Διαπιστώθηκε, ακόμη, ότι ορισμένες ελληνικές ποικιλίες* ανεξάρτητα από την περιοχή προέλευσης είχαν σχετικά μικρή περιεκτικότητα , γεγονός που επιβεβαιώνει την παραδοσιακή
γνώση και εμπειρία ότι τα λάδια από αυτές τις ποικιλίες μπορούν να καταναλωθούν άμεσα.
 Ακόμη όμως και στην περίπτωση που το λάδι προερχόταν από την ίδια ποικιλία και από την ίδια γεωγραφική περιοχή παρατηρήθηκαν σημαντικές διακυμάνσεις οι οποίες συσχετίστηκαν με την εποχή, αλλά και με τον τρόπο λειτουργίας του ελαιοτριβείου.
Φάνηκε ότι όταν η ελιά δεν αρδεύεται, όταν ελαιοποιείται σε πρώιμο στάδιο, σε διφασικό
ελαιοτριβείο με ψυχρή έκθλιψη, επιτυγχάνονται οι υψηλότερες συγκεντρώσεις.
 Οι ερευνητές τόνισαν ότι πρέπει να γίνουν και άλλες μελέτες σε βάθος, ώστε να εξακριβωθεί τι επηρεάζει την ποιότητα του ελαιολάδου, αλλά και για να ληφθούν εκείνα τα μέτρα που θα
τη βελτιώσουν ακόμη περισσότερο και θα αναδείξουν τις μοναδικές ιδιότητες που έχει το ελαιόλαδο κάθε περιοχής.
 Ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο που προέκυψε, είναι ότι κάθε ποικιλία παρουσίαζε το δικό της χημικό προφίλ, το δικό της «δακτυλικό αποτύπωμα», όπως ακριβώς συμβαίνει και με το
κρασί, αποδεικνύοντας ότι κάθε είδος ελαιόλαδου είναι διαφορετικό.
 «Δεν είναι μακριά η μέρα που θα δούμε και στην ελληνική αγορά εξειδικευμένα καταστήματα που θα διακινούν αποκλειστικά προϊόντα ελιάς και ιδίως τυποποιημένα ελαιόλαδα μικρών παραγωγών με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τόσο ποικιλιακής όσο και γεωγραφικής προέλευσης.
Ίσως ακόμα δεν είναι μακριά και η μέρα που θα δούμε επεξεργασμένα ελαιόλαδα να περνούν το κατώφλι του φαρμακείου»
Αναδημοσίευση από :http://newsmessinia.blogspot.com

Συμπληρωματικές σημειώσεις
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε χωρίς οικονομική υποστήριξη από κανένα φορέα και κανείς από τα μέλη της ερευνητικής ομάδας δεν έχει κάποια σχέση με συγκεκριμένη ελαιοπαραγωγική περιοχή της Ελλάδας. Τα αποτελέσματα της μελέτης παρουσιάστηκαν στο 4ο Ιατρικό συνέδριο Μεσσηνίας όπως αναφέρει στο προσωπικό του ιστολόγιο ο κ.Προκόπιος Μαγιάτης (http://www.magiatis.blogspot.com)
*Ελιά θρούμπα Θάσου, μια σημαντική διατροφική πηγή ελευρωπαίνης.
Επιστημονική δημοσίευση στο περιοδικό Journal of Agricultural and Food Chemistry
Εδώ:http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/jf903405e
Ολόκληρη η αξιολόγησή της έρευνας βρίσκεται στο
(http: //www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Herbal_-_HMPC_assessment_report/ 2012/04/WC500125459.pdf).
Ρεπορτάζ από το αθηναϊκό πρακτορείο ειδήσεων για την έρευνα πάνω στο ελαιόλαδο
Ελαιόλαδο: Το αρχαίο φάρμακο στο μικροσκόπιο της σύγχρονης έρευνας
http://www.amna.gr/articleview.php?id=9024
Δείτε το αφιέρωμα της εφημερίδας ΕΘΝΟΣ της 11/2/2014 στα αποτελέσματα της έρευνας της ομάδας  για το ελαιόλαδο εδώ.

Τα συστατικά της ελιάς και οι επιδράσεις τους στην υγεία

Ποιοτικά πλεονεκτήματα του παρθένου ελαιολάδου-ευεργετικές επιδράσεις 

Γράφει ο *Σταύρος Βέμμος 

Διάκριση από σπορέλαια:Το ελαιόλαδο είναι χυμός φρούτου ενώ τα σπορέλαια λιπαρές ουσίες από εκχύλιση σπόρων
 Το ελαιόλαδο είναι μίγμα λιπαρών ουσιών, βιταμινών, ενζυματικών και υψηλής βιολογικής αξίας ουσιών
 Έχει ευεργετικές επιδράσεις:

•  Στο καρδιαγγειακό σύστημα (δίνει τόνωση στα αγγεία της καρδιάς) 
•  Προσδίδει λιπίδια που είναι απαραίτητα στο νευρικό και αναπαραγωγικό σύστημα, το δέρμα και το ήπαρ. 
•  Στην πρόληψη του καρκίνου 
•  Θεραπεία του πεπτικού συστήματος 
•  Θεραπεία της δυσκινησίας της χολής 
•  Μειώνει τις εγκεφαλικές παθήσεις 
•  Μειώνει την LDL χοληστερίνη ενώ αντίθετα δεν μειώνει την HDL χοληστερόλη 

Σύσταση ελαιολάδου 

Κύρια συστατικά (Γλυκερίδια (98.5 – 99.5%)

•  Τριγλυκερίδια 97 – 98% 
•  Διγλυκερίδια (2-3%) 
•  Μονογλυκερίδια (0.1-0.2%) 
•  Λιπαρά οξέα 
•  Ελαϊκό οξύ 56-84%, παλμικό 7-20%,  
• Λινολεϊκό 3-21% κ.ά.) 

 Eλάσσονα συστατικά 0.5-1.5% - Βιολογικές ιδιότητες

• Υδρογονάνθρακες150-800mg/100g (μειώνει το ρίσκο του καρκίνου στο μαστό)
• (Σκουαλένιο 125-800 mg/100g (δρα ενάντια στον καρκίνο)
• Στερόλες 20-260 mg/kg (Ελάττωση απορρόφησης χοληστερίνης)
• Πολυφαινόλες, καροτενοειδή 20-900 mg/kg (Αντιοξειδωτικά, ενάντια στον
καρκίνο, τα καρδιαγγειακά, πρώϊμη γήρανση, παθογένειες του σπέρματος)
• Τοκοφερόλες 50-300 mg/kg (Αντιοξειδωτικά, ενάντια σε καρδιοαγγειακά)
• Φωσφολιπίδια (40-135 mg/kg)
• Χλωροφύλλες (κ ά.) (Διέγερση του μεταβολισμού και της αιμοποίησης)

Στοιχεία για την καλλιέργεια της ελιάς (εδώ) και τη διαχρονική αξία του δέντρου για την Ελλάδα
(εδώ)
*Αναπληρωτής Καθηγητής Διευθυντής Εργαστηρίου Δενδροκομίας
Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Olive Leaf Extract 

Περισσότερα για τις αντιοξειδωτικές ουσίες στο ελαιόλαδο

Οι πιο γνωστές αντιοξειδωτικές ουσίες του ελαιόλαδου είναι:

• η βιταμίνη Ε (α-τοκοφερόλη).

• τα καροτενοειδή (π.χ. β-καροτένιο) που βρίσκονται σε μεγαλύτερη αναλογία στις πράσινες ελιές.

• και οι *φαινόλες .

Οι φαινόλες χωρίζονται σε απλές (π.χ. υδροξυτυροσόλη-(1), οι οποίες παρεμποδίζουν την συσσώρευση αιμοπεταλίων και έχουν αντιφλεγμονώδη δράση, και σε σύνθετες φαινόλες (π.χ. ελαιοευρωπεΐνη) που βοηθούν στο σχηματισμό νιτρικού οξέος που δρα σαν ισχυρό αγγειοδιασταλτικό και έχει επίσης αντιβακτηριδιακή δράση, και οξέα όπως φερουλικό, βαννιλικό, συριγγικό, κουμαρικό.και καφεικό, κ.ά. 

Το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο έχει πάνω από 200 μικροσυστατικά, των οποίων ο ευεργετικός ρόλος τώρα διευκρινίζεται», υπογραμμίζει η ομότιμη καθηγήτρια Διατροφής και Προληπτικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, δρ Αντωνία Τριχοπούλου. 

Η ελαιοευρωπεΐνη, η τυροσόλη, η υδροξυτυροσόλη και το σκουαλένιο (ένας υδρογονάνθρακας και τριτερπένιο, πρόδρομη ένωση της χοληστερόλης και άλλων στεροειδών) είναι κάποιες από τις πολύτιμες αντιοξειδωτικές ουσίες του ελαιολάδου.
Οι ενώσεις αυτές, με τη συνεισφορά της α-τοκοφερόλης (βιταμίνη Ε) και του φυτικού λιπαρού οξέος, του ελαϊκού οξέως, εκκαθαρίζουν τις ελεύθερες ρίζες και μειώνουν τις οξειδωτικές βλάβες και το οξειδωτικό stress των αερόβιων οργανισμών. Αυτή η αντιοξειδωτική και βακτηριοκτόνος δράση, όπως και άλλες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία (κυρίως σελήνιο) είναι εξαιρετικά ευεργετικές για την υγεία του ανθρώπου.
 'Αλλες αντιοξειδωτικές ενώσεις που υπάρχουν στο ελαιόλαδο είναι διάφορα φλαβονοειδή και οι ανθοκυανίνες.

Κατά την κατεργασία του ελαιολάδου μέρος της ελαιοευρωπεΐνης υδρολύεται και έτσι παράγονται αρκετές ενώσεις που προσδίδουν στο ελαιόλαδο τις εκλεκτές οργανοληπτικές ιδιότητες και ιδιαίτερα την πικρή του γεύση. 

Οι πολυφαινόλες και ο ακόρεστος υδρογονάνθρακας σκουαλένιο παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στον περιορισμό της οξείδωσης των λιπαρών οξέων του ελαιολάδου (τάγγισμα).

Ελαιοευρωπεΐνη
Εικόνα από wikipedia.org

Παραγωγή ελαιόλαδου και σύσταση σε πολυφαινόλες
Ανάλογα με το βιολογικό κύκλο της ελιάς και το σύστημα παραλαβής του, η περιεκτικότητα το ελαιολάδου σε φαινόλες μεταβάλλεται.
Η περιεκτικότητα εξαρτάται από την ποικιλία των ελιών και την ωριμότητα των ελαιοκάρπων( η περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες στις ώριμες ελιές είναι σχεδόν η μισή απ' ό,τι στις άγουρες ),τις κλιματολογικές συνθήκες, την αποθήκευση των ελιών,και τον τρόπο επεξεργασίας τους. Αυτός είναι και ο λόγος που χρησιμοποιούνται κυρίως άγουρες ελιές για το καλής ποιότητας παρθένο ελαιόλαδο.

Η ελαιοευρωπεΐνη και οι φαρμακολογικές επιδράσεις της
H ελαιοευρωπεΐνη (oleuropein, άλλες ελληνικές αποδόσεις: ελευρωπαΐνη, ελαιοευρωπαΐνη, ολευρωπαΐνη, ολευρωπεΐνη) είναι ένας σεκοϊριδοειδής γλυκοζίτης (secoiridoid glucoside) χαρακτηριστικός των Ολεασών (Oleaceae) και αποτελεί το κύριο πολυφαινολικό συστατικό της ελιάς (Olea europaea), από την οποία και ονομάστηκε.
H ελαιοευρωπεΐνη ως ξεχωριστή ουσία ανακαλύφθηκε το 1908 από τους Bourquelot και Vintilesco στο ελαιόλαδο, οι οποίοι και της έδωσαν το χαρακτηριστικό της όνομα.
Πολύ αργότερα, το 1960, οι Panizzi, Scarpati και Oriente υπέδειξαν ότι το μόριο της ουσίας αυτής περιέχει γλυκόζη, β-3,4-διυδροξυ-φαινυλαιθανόλη (υδροξυτυροσόλη) και ένα οξύ το οποίο είναι γνωστό ως ελενολικό οξύ (elenolic acid).
Το οξύ αυτό ήταν ήδη γνωστό (παρασκευαζόταν με υδρόλυση εκχυλίσματος των ελαιοκάρπων με φωσφορικό οξύ) και είχε προταθεί από το 1962 ως φάρμακο κατά της υπέρτασης.
Τα τελευταία χρόνια, η ελαιοευρωπεΐνη αυτή και ορισμένες άλλες πολυφαινόλες όπως και διάφορα παράγωγά τους έχουν μελετηθεί ως προς την φαρμακολογική τους δράση, ιδιαίτερα την αντιοξειδωτική, βακτηριοκτόνο και βακτηριοστατική δράση, καθώς και τη μείωση της "συγκόλλησης" των αιμοπεταλίων (blood platelet aggregation).

Η ελαιοευρωπεΐνη βρίσκεται στα φύλλα της ελιάς και στον ελαιόκαρπο.   Η περιεκτικότητα σε ελαιοευρωπεΐνη είναι μεγαλύτερη στους ανώριμους ελαιόκαρπους και στην ουσία αυτή οφείλεται κυρίως η έντονα πικρή γεύση τους.
Πλήρες κείμενο εδώ:http://www.chem.uoa.gr/chemicals/images/oleuropein/oleu_supl.gif

Εκχυλίσματα φυτών

Επιδημιολογικά δεδομένα υποστηρίζουν μια χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων στην περιοχή της Μεσογείου σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Αυτά τα ευρήματα αποδόθηκαν στην παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή, με χαρακτηριστικά την υψηλή κατανάλωση του ελαιολάδου και ελιών.
Τα στατιστικά στοιχεία από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας μπορείτε να τα δείτε εδώ:http://nutrition.med.uoc.gr/drastiriotites/oil_gr/rolos.htm

Όπως μπορεί εύκολα να διαπιστώσει κανείς ψάχνοντας στο ίντερνετ, εκχυλίσματα, κάψουλες, χυμοί ακόμη και σκόνες ελιάς κυκλοφορούν σαν συμπληρώματα διατροφής σε όλο τον κόσμο.
Αυτός είναι και ο λόγος ύπαρξης στο κείμενο των εικόνων των σκευασμάτων, και δεν τα βάλαμε για να  διαφημίσουμε τις ξένες εταιρίες. Θα περιμέναμε να υπήρχαν στην αγορά και αντίστοιχα εγχώρια, φτιαγμένα από τους βιολογικούς ελαιώνες που δεν λείπουν από τη χώρα μας.

Ολευρωπεΐνη

Σχετικά κείμενα
Φυτοχημικά που βρίσκονται στα εκχυλίσματα φύλλων ελιάς και η αντιπολλαπλασιαστική δράση τους κατά του καρκίνου και των ενδοθηλιακών κυττάρων.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19194970
Και για την Ολευρωπεΐνη εδώ:http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16024000
Μελέτες  έδειξαν ότι η ελευρωπαΐνη απορροφάται ταχέως μετά την από του στόματος χορήγηση, με τη μέγιστη συγκέντρωση στο πλάσμα να εμφανίζεται 2 ώρες μετά τη χορήγηση.
Πλήρες κείμενο:http://jn.nutrition.org/content/136/8/2213.long

*Φαινόλες ή πολυφαινόλες  ονομάζονται οι ενώσεις που έχουν στο μόριό τους, τουλάχιστον ένα αρωματικό δακτύλιο και ένα ή περισσότερα υδροξύλια, ενώ δρουν ως δότες υδρογόνου απενεργοποιώντας τις ελεύθερες λιπιδικές ρίζες, με συνέπεια να δεσμεύουν το μοριακό οξυγόνο, τα μέταλλα, καθώς και τις πολύ επικίνδυνες ελεύθερες ρίζες, οι οποίες επιταχύνουν τη γήρανση, μειώνουν την ενεργητικότητα των κυττάρων και «ενοχοποιούνται» για σοβαρές ασθένειες.
(1)Η υδροξυτυροσόλη εκτός από την ελιά υπάρχει και στο δίκταμο,στη λουίζα, στα σταφύλια, στα χαρούπια κ,ά..
Πηγές και εικόνες
http://openi.nlm.nih.gov/detailedresult.php?img=3002804_scipharm.2010.78.133f4&req=4
http://www.olivus.com/products_olivus.htm

http://mamaearth.co.uk

Γραφείο Πληροφοριών Ελαιόλαδου oliveoil@geo-yr.gr

*

Συνεχίζεται